ఝరి – 75 by S Sridevi

“అదే గోడ మా ఆఫీసరుకీ, మా కుటుంబస్థాయికీ మధ్య కూడా వుందికదూ? ఏదేనా తెలిస్తేనే నిజం”
“అంతేకదూ?”
“బాహ్యదు:ఖాలేకాదు మహీ, అంతర్గతదు:ఖాలుకూడా మనని అంటిపెట్టుకుని వుంటాయి. చాలా కుటుంబాలలో ఇంటికి పెద్దకొడుకు అలవికాని బాధ్యతల్ని నెత్తిమీద మోసి, ఆర్థికంగా చితికిపోవడంతోపాటు, గౌరవాన్నికూడా పోగొట్టుకోవడం చూస్తాము. మనింటోమాత్రం మా నాన్న ఈ తొమ్మిదికుటుంబాలకీ మహరాజు. ఆయన డబ్బుకోసం ఇబ్బందిపడుతున్నారు. తెలుస్తోంది. హాస్పిటల్ బిల్లు ఐదువందలో ఎంతో తనే కట్టారు. వాసు కడతానంటే వప్పుకోలేదు. అక్కడ హాస్పిటల్లో వాదనెందుకని తనూ వదిలేసాడు.
పెళ్ళి, వెంటనే సీమంతం, హాస్పిటల్ ఖర్చులు, బారసాల. నన్ను డెలివరీకి తీసుకొచ్చినప్పట్నుంచీ ఏ రోజూ చేతినిండా నెయ్యి లేకుండా, పండూ కాయా లేకుండా పెట్టలేదు. డబ్బు ఎలా సర్దుబాటుచేసుకుంటారోనని బెంగవేసింది. నాదగ్గిర డబ్బు చాలానే వుంది. కొంతతీసి అమ్మ చేతికి యివ్వబోయాను. తను తీసుకోలేదు.
పెళ్లైనప్పట్నుంచీ నా జీతం నా దగ్గిరే వుంది. వాసు నన్నే దాచుకొమ్మన్నాడు. పెద్దగా ఖర్చవలేదు- అన్నాను.
సరిపోయింది. వాళ్ళేదో నమ్మి నీదగ్గిర వదిలేస్తే నువ్వు మాకు యివ్వడమేమిటి? ఇది మా బాధ్యత. మనింట్లో పుట్టిన ఆడపిల్లలందరికీ చేసారు మీ నాన్న. నీకు చెయ్యలేరా- అంది.
నా జీతం నమ్మి నా దగ్గిర వుంచడమేమిటి? అమ్మ చెప్పిన మాటల్లో ఒక్కముక్కకూడా నాకు అర్థమవలేదు. ఒకసారి చెప్పడమేకానీ వాదించి వప్పించడం నాకు రాదు. ఆ అవసరం ఎప్పుడూ రాలేదు. వాసుకి చెప్పచ్చని వూరుకున్నాను. సాయంత్రం వచ్చినప్పుడు వాసు నా మనసు చదివినట్టు అన్నాడు.
“మాకు మెడికల్ బిల్స్ తిరిగొస్తాయి మామయ్యా! క్లెయిమ్ చేసుకుంటాం. గీతకి వుద్యోగం లేకపోతే వేరే విషయం. ఇద్దరికీ వుద్యోగాలుండి నువ్వు ఖర్చుపెట్టడమేమిటి? నాకు నచ్చలేదు. ఇది మనింట్లో ఫంక్షను. తులసి, కృష్ణల తర్వాత ఎన్నో ఏళ్లకి జరుగుతోంది. సరదాగా కలిసి చేసుకుందాం. నువ్వు వినకపోతే గీతనీ, బాబునీ మాయింటికి తీసుకెళ్ళిపోయి అక్కడే చేసుకుంటాం” అన్నాడు దెబ్బలాడుతూ. అల్లుడి హోదాకదా, అతనికి కోపం వస్తుందేమోనని నాన్న కాదనలేకపోయారు.
నీ మొగుడేమిటే గీతా, నన్ను దబాయిస్తాడు- అన్నారు నాతో నవ్వుతూ. అందులో గర్వం. అలాంటి అల్లుడు దొరికినందుకు.
నీ అల్లుడయ్యాకేగా, నన్ను చేసుకున్నది_ అన్నాను నేను.
మేం ఖర్చుపెట్టిననదంతా వుజ్జాయింపుగా లెక్కవేసుకుని, కిసాన్ వికాసపత్రాలు తీసుకుంటే ఎప్పుడు రెట్టింపు ఔతుందో లెక్కవేసుకుని, అంతమొత్తం ఆ టైముకి అందేలా మయూఖ్ పేర్న రికరింగ్ డిపాజిట్ అకౌంటు తెరిచి వచ్చారు. అది తెలిసి అత్త నిట్టూర్చింది.
వాడు ఎవరి డబ్బూ వుంచుకోడమ్మా! అవసరమై తీసుకున్నా ఇదుగో, ఇలానే ఇచ్చేస్తాడు- అంది. అంతకుముందు ఎప్పుడోకూడా అలానే జరిగిందని గ్రహించాను. మరోవిషయంకూడా జరిగింది. ఇంటిపక్క వున్న ఖాళీస్థలం నాపేర్న రాసేసారు. గిఫ్ట్‌డీడ్ తెచ్చి బారసాల ముందురోజు నా చేతిలో పెట్టారు. అప్పట్లో ఆ స్థలానికి పెద్ద విలువేమీ లేదుగానీ, అదే స్థలాన్ని అమ్మేస్తే ఆయన కొన్ని ఖర్చుల్లోంచీ బైటపడతారు. నాన్న ఇలా చేస్తారని వాసు, నేను వూహించలేదు. ముందుముందు ఎన్నో ఖర్చులున్నాయి. కృష్ణ చదువు చూసుకోవాలి. అమ్మకి మళ్ళీ బంగారం చేయించలేదు. తను రిటైర్మెంటుకి దగ్గర్లో వున్నారు. అదే అడిగితే-
ఉండనివ్వు గీతా! నేను ఇవ్వగలిగింది ఇదే. నీ పెళ్ళికే అమ్మేసి ఘనంగా చెయ్యాలనుకున్నాను. త్రిమూర్తులు పెద్దనాన్న వద్దన్నారు. అలా మిగిల్చి దాచింది నీదేకదా? నీకు మేమేం చేసామని? మాతోపాటు అన్నిటికీ సర్దుకుంటూనే చిన్నప్పట్నుంచీ పెరిగావు. ఇప్పుడీ వుద్యోగం చేస్తున్నావన్నా, అది నీ ప్రజ్ఞేగానీ మేం చేసిందేముంది-అన్నారు.
అదొక్కటేకాదు, తనని దృష్టిలో వుంచుకునే సుధీర్ని కాదన్నానని ఒక నమ్మకం. సుధీర్ ప్రతిపాదన రావడంకన్నా ముందే వాసుగురించి చెప్పానన్న విషయం పక్కకి పడిపోయింది. నాకు తనేమైనా తక్కువ చేస్తున్నారా అని తరచితరచి చూసుకోవడం. డబ్బున్నవాడు ఎలా బతికాడు, ఏం చేసాడని ఎవరూ అడగరు. లేనివాడుమాత్రం తను ఎవరినుంచీ ఏదీ ఆశించట్లేదని పదేపదే రుజువుచేసుకోవలసి వుంటుంది. అదొక కాంప్లెక్స్.
మహీ! ఆ ఆరుసెంట్ల స్థలం చుట్టూ నా జీవితం తిరగడం మొదలుపెట్టింది. మొదటి నిరసన పద్మత్త దగ్గర్నుంచీ వచ్చింది.
మొత్తానికీ దాచిదాచి గారాలకూతురికి ఇచ్చాడా, ఆ స్థలాన్ని? ఇదీ త్రిమూర్తులు సలహాయేనేమో! అప్పుడే యిల్లు అమ్మేసి వుంటే మా అందరికీ ఇంకాస్త మంచిసంబంధాలు వచ్చేవి. ఆయన ఆ పని చెయ్యకపోవటాన్నే రవికీ, శేఖర్‍కీ పంచుకోవాలనే ఆలోచన వచ్చింది-
మామ్మ వంటింట్లో వున్నప్పుడు ఆవిడ దగ్గిరకి వెళ్ళి అత్త అంటుంటే అదే సమయానికి ఏదో కావలిసి వచ్చి అక్కడికి వెళ్ళాను. నన్ను వాళ్ళు చూడలేదు. అలా మనకి నేరుగా చెప్పని విషయాన్ని వాళ్ళకి తెలీకుండా వినడం తప్పన్న విషయం ఆ క్షణాన్న నేను మర్చిపోయాను. బొమ్మలా నిలబడిపోయాను.
ఏమే, మీరంతా కూడబెట్టి మీమీ పిల్లలకి ఇచ్చుకోరా? అలా ఇవ్వకుండా ఇంకెవరికేనా ఇస్తే చెప్పు, అప్పుడు నేను రాముడితో మాట్లాడతాను-అంది మామ్మ. నన్ను గమనించి అత్త మాటలాపేసి, అక్కడినుంచీ వెళ్ళిపోయింది.
విన్నావా, మా మాటలు- అడిగింది మామ్మ. తలూపాను.
పట్టించుకోకు. ఎక్కడివి అక్కడే మర్చిపోవడం అలవాటు చేసుకో. నీకేమీ చెయ్యలేకపోయాననే బాధతో ఇచ్చాడు మీనాన్న. నువ్వు నీతోటివాళ్లలో తక్కువగా వుండకూడదని వాడి కోరిక. ఇప్పటికిప్పుడు మీకేం ఇల్లు కట్టుకోవల్సిన అవసరం లేదుగా? అదలా పడుంటుంది. ఉండనీ. కృష్ణ చదువుకి అంతోయింతో సర్దుదువుగాని. లక్ష్మీ, వాసూ కాదనే మనుషులు కాదు- అంది. దానికీ తలూపాను.
రవి ఇంజనీరింగ్ చదువుకుంటానని, ఇల్లమ్మేసి తన వాటా తనకి ఇమ్మన్నాడు. వాడికి డబ్బిచ్చేసి స్థలం తీసుకున్నాడులే, మీనాన్న. అప్పుడు అంత విలువ లేదు భూమికి. అదికూడా వాడి శక్తికి మించిందైపోయింది. అందుకే నీ చిన్నప్పుడు అంత యిబ్బందులు పడ్డారు. శేఖర్ అడిగినప్పటికి ధరలు పెరిగాయి. వాడి వాటా మొత్తం తీసుకునేంత తాహతు లేకపోయింది మీనాన్నకి. కొంత స్థలం తనుంచుకుని, మిగతాది బైటివాళ్ళకి అమ్మాడు. ఇంటిబాధ్యతంతా మీదేసుకున్నాడుకదా, ఇల్లూ స్థలం వాడికి వదిలెయ్యచ్చు వాళ్ళిద్దరూను. కానీ అలా చెయ్యలేదు. ఎవరిని ఎగేసేవాళ్ళు వాళ్ళకే వున్నారు. ఎవరి ఆశలు వాళ్ళకే వున్నాయి. అన్నీ బావున్నప్పుడు మీ తాత రాసిన విల్లు పట్టుకుని, పంపకాలు చేసుకున్నారు. పద్మమాత్రం? కాలేజికి వెళ్ళి ఎమ్మే చదవాలని దాని కోరిక. తనకంత శక్తి లేదన్నాడు మీ నాన్న. అదీ దానికోపం. అంతేనమ్మా! మీ తాతయ్య వున్నా ఇంతకన్నా ఎక్కువగా ఏదీ చెయ్యగలిగేవారు కాదు. ఒక రాముడో కృష్ణుడో నా కడుపున పుట్టి, ఈ భవసాగరాన్ని నాచేత యీదించాడనుకుంటాను. ఆ త్రిమూర్తులు మాత్రం తక్కువా? దేవుడిలా వచ్చి, మీ నాన్న చిటికెనవేలు పట్టుకుని నడిపించినట్టు నడిపించాడు. ఏ జన్మరుణమో మరి- అంది.
నేను ఆశ్చర్యంగా విన్నాను. రవి బాబాయ్‍కీ నాన్నకీ మధ్య మాటల్లేకపోవడానికి గల కారణం తెలిసింది. అదే పని చేసిన శేఖర్ బాబాయ్‍తో మాటలెలా నిలిచాయో తెలీలేదు. మామ్మే చెప్పాలి. ఇంకెవరూ చెప్పరు.
దానికెందుకు, ఆ పెద్దముచ్చట్లన్నీ? గీతా! మేం మా పిల్లలకి పెట్టుకున్నట్టే మీ నాన్న నీకు ఇచ్చాడు. మామధ్య గొడవలు మావి, మీ పిల్లలమధ్య గొడవలు మీవి. మావి మీకొద్దు, మీవి మాదాకా రావద్దు. సరా? పదవే, అక్కడ పీటలమీద ఆలస్యమౌతుంది- అని వచ్చింది అరుణత్త. ఆవిడా కొంత విన్నట్టుంది.
వచ్చి పీటలమీద కూర్చున్నాను.
ఏమీ లేదులేవే! అమ్మతో కాకపోతే ఇంకెవర్తో దెబ్బలాడతాను? బాగా చదువుకోవాలని వుండేది. చదువుకుంటే మంచి వుద్యోగం వస్తుంది, గరువులుదేవుకుంటూ బతకక్కర్లేదనుకున్నాను. రవిని చదివించలేదూ, అలానే నన్నూ చదివించేవాడు మీ నాన్న. ఆ త్రిమూర్తులు పడనివ్వలేదు- అంది పద్మత్త నాపక్కని వచ్చి కూర్చుని.
అర్థమైంది. నవ్వాను. చదువుకోవాలంటే కాలేజికే వెళ్లక్కర్లేదు. ప్రైవేటుగా చదువుకోవచ్చు. వాసు ఒక ఎమ్మే చేసాడు. ఇంకోటి చేస్తున్నాడు. నన్నూ చెయ్యమన్నాడు. ఇద్దరం కలిసి చెయ్యాలన్నది ఆలోచన. ప్రమీలత్తలాగ ఏదో ఒక వుద్యోగం వెతుక్కుంటే ఆర్ధికయిబ్బందుల్నీ దాటచ్చు తను. కానీ ఆవిడ కోరుకున్నది జీవనశైలి మెరుగుపరుచుకోవడం కాదు, అది సమూలంగా మారిపోవడం. అలాంటి అవకాశాలు మనలాంటి యిళ్ళలో దొరకడం కష్టం.
బారసాలకి దాదాపు అందరూ వచ్చారు. మనలో చాలామందిమి ఏదో ఒకలా కలుస్తున్నాం. ఇంకా ఎవరికీ పెళ్ళిళ్లవలేదుకాబట్టి కలుసుకోవడానికి కారణాలూ, వుత్సాహాలూ పుట్టుకొస్తున్నాయి. సుధీర్ రాలేదు. అందర్నీ ఫేస్ చెయ్యలేక కాబోలు. బిజీగా వున్నానని తప్పించుకున్నాడు. రాణా ఏవో సమస్యల్లో ఇరుక్కుని వున్నాడు. తనూ రాలేదు.
క్రియాశీలజీవితాలు ముగిసిన ముగ్గురు పెద్దవాళ్ళకి సన్మానకార్యక్రమంకూడా చేసాడు నాన్న. అమ్మమ్మకి ముత్తవ్వ సన్మానం. మామ్మకీ, అమ్మమ్మగారికీ తాతమ్మ సన్మానం. మునిమనవడు పుట్టినందుకు. ముగ్గురికీ చీరలు పెట్టి, బ్రాహ్మడిచేత ఆశీర్వచనం ఇప్పించాడు. అప్పట్లో చిన్నప్పుడే పెళ్ళిళ్ళయేవి. మూడునాలుగు తరాలు చూసేవారు. మామ్మకి పదహారేళ్లకి నాన్న పుట్టాడట. అంత చిన్నవయసులోనే పిల్లలని కన్నందుకు వాళ్లలో ఎలాంటి విచారంగానీ, ఏదో పోగొట్టుకున్నామన్న బాధగానీ కనిపించలేదు నాకు. జీవితాన్ని పూర్తిస్థాయి సంతోషంతో గడిపారు. తమకి ఏది లభిస్తే దాన్ని ఎలాంటి సంఘర్షణా లేకుండా స్వీకరించారు. వాళ్ళు చిన్నవాళ్ళుగా వున్నప్పుడేమైనా బాధపడ్డారేమో తెలీదు. నేను చూసిందిమాత్రం మామ్మలో అపరిమితమైన వుత్సాహాన్నీ, శక్తినీ. అమ్మమ్మ కొంచెం అనారోగ్యం మనిషి. ఆస్త్మా వుండేది. చలికాలం బాగా ఇబ్బందిపడేది. వాసూవాళ్ళమామ్మ వీళ్ళిద్దరికన్నా పెద్దావిడ. ఆవిడకూడా తన పనులు తను చేసుకుంటూ, అవంతీపురానికీ కూతురి వూరికీ తిరిగేది.
కార్యక్రమాలన్నీ అయాక అందరం ఒకదగ్గిర చేరాం. ఇరవై కుర్చీలు ప్లస్ జోకి ఒకటి. అతను మనమధ్యని చాలా సరదాగా తిరుగుతున్నాడు. సుమతి పక్కని నిలబడితే ఇద్దరూ ఎంత గ్రేస్‍ఫుల్‍గా అనిపించారో” అంది గీత.
“ఆయనో నవ్వుల మహారాజు, అదో సుకుమారాల సుందరాంగీ” అంది మహతి.
గీత నవ్వేసింది.
“అబ్బో! ఇద్దరివీ బోల్డన్ని కథల్లే. నెలలపిల్ల తుషారని తీసుకుని ఒక్కర్తీ ముంబై వచ్చేసింది నన్ను చూడటానికి. సుమంత్ బోల్డు నొచ్చుకుని-
అయ్యో, బావా! నాకు చెప్తే నేను తీసికెళ్ళేవాడినికదా-అన్నాట్ట.
ఏమీ, పెళ్ళవకముందు మీ అక్క ఏమీ చేసేది కాదా? తనని వుద్యోగం చెయ్యద్దన్నది డబ్బు అవసరం లేక, అంతేగానీ యింట్లో బంధించడానికి కాదు- అని జవాబిచ్చాడట జో.
ఎక్కడికంటే అక్కడికి వెళ్లగలిగే స్వేచ్ఛ, ఏదంటే అది చెయ్యడానికి ప్రోత్సాహం అన్నీ యిచ్చాడు జో సుమతికి. అతన్ని చూసి సుమంత్‍కూడా నేర్చుకున్నాడు. లత ఫిజీషియను. ఒకటో రెండో పెద్ద హాస్పిటల్స్‌లో గంటారెండుగంటలు వెళ్ళి కూర్చోవడం తప్ప పెద్దగా ప్రాక్టీసదీ వుండేది కాదు. ఆమె తల్లిదండ్రులు బాగా వున్నవాళ్ళు. కంపెనీలూ అవీ వున్నాయి. ఒక్కర్తే కూతురు. నెలతిరిగేసరికి డబ్బొచ్చి ఆ పిల్ల అకౌంట్లో పడిపోయేది. జో, సుమంత్ ప్రాక్టీసుల్లో బిజీగా వుంటే ఈ ఇద్దరూ ఎక్కడెక్కడో తిరిగొచ్చేవారు. ట్రెక్కింగ్, సైట్‍సీయింగ్, బుక్ ఫెస్టివల్స్ ఒకటేంటి? పెద్దపెద్ద గ్రూపులు వాళ్ళవి. ఆ గ్రూపుల్లో తిరిగేవారు. పిల్లలని వెంటబెట్టుకుని కొన్నిచోట్లకీ, ఇద్దరే విడిగా ఇంకొన్నిచోట్లకీ వెళ్ళేవారు. జో, సుమంత్ వీలునిబట్టి ఎక్కడో ఒకచోట వాళ్ళని కలుసుకునేవారు. తనిక్కడ లేనందుకు సుధీర్ భార్య భలే బాధపడేది. నన్నూ రమ్మనేది సుమతి. కానీ అప్పటికి నాదింకా స్ట్రగులే.
పిల్లలని ఇలాకూడా పెంచుతారని నాకు తెలీదు. ఎంతసేపూ చదివేరా, కడుపుకి ఇంత తిన్నారా, ఇంకా ఏమేం పెట్టచ్చాని మాత్రమే చూసేవాళ్ళం- అని పెద్దనాన్న ఆశ్చర్యపోయేవారు.
ఆయనకి పిల్లల చదువులకన్నా ఎక్కువ సంతోషం సుమతిని చూస్తే కలిగేది. తను చేసి వచ్చినవన్నీ ఆయనకి వివరంగా చెప్పేది. తీసిన ఫోటోలు చూపించేది” అంది మహతి.